Okres Bożego Narodzenia i Objawienia Pańskiego w Kościele prawosławnym rozpoczyna się od czterdziestodniowego postu, który poprzedza święto apostoła Filipa. Dzień św. Filipa wypada 14 listopada, z tego powodu post zwany jest też niekiedy „postem filipowym”.

Rozpoczynający się 15 listopada post jest pierwszym w roku liturgicznym postem wielodniowym. Jego celem jest duchowe przygotowanie się do jednego z najważniejszych chrześcijańskich świąt – Wcielenia Boga.

Post to ustanowiony przez Kościół okres wstrzemięźliwości. Celem postu jest wzmożona troska o zbawienie duszy i oczyszczenie z grzechów. Cielesny post polega na powstrzymaniu się od obfitych, głównie mięsnych posiłków oraz na dobrowolnym wyrzeczeniu się wszelkiego łakomstwa. Nieodłączny od cielesnego post duchowy jest okresem wzmożonej pobożności, walki z grzechem i duchowego doskonalenia się.

W czasie postu warto zastanowić się nad swoją codziennością, odnaleźć w niej miejsca błądzenia i starać się powrócić na właściwą ścieżkę. To doskonały czas, aby popracować nad swoim życiem duchowym, wiedzą religijną, znajomością Pisma Świętego, to czas wzmożonej modlitwy, uczestnictwa w sakramentach i nabożeństwach. To wreszcie czas pracy nad relacją – relacją z samym sobą i uczciwością wobec siebie, a także relacjami z innymi ludźmi – w najbliższej rodzinie, z sąsiadami, współpracownikami, znajomymi i nieprzyjaciółmi. Warto wykorzystać ten czas, by choć w jednej dziedzinie osiągnąć poprawę. By wzmocnić swoje trwanie na tym świecie. I choć podobno człowiek najwięcej uczy się na swoich upadkach, warto choć jedną sprawę w tym poście wygrać.

Historia postu sięga starożytności. Święto Bożego Narodzenia poprzedzono postem wzorowanym na poście przed Wielkanocą, tzn. postem 40-dniowym. Wpłynął na to również fakt, że teksty patrystyczne nazywają Święto Narodzenia Chrystusa Zimową Paschą i dokonują swoistego porównania ze Świętem Paschy, które z kolei ma miejsce wiosną; wydawało się więc logiczne poprzedzenie tego święta postem jako okresem przygotowawczym. Są to dwa najstarsze posty (najstarszym postem był post przed Świętem Paschy) mające na celu przygotowanie do przeżycia święta. Jak wszystkie wielkie święta, Święto Narodzenia Chrystusa jest poprzedzone wigilią. Wigilia poprzedza największe święta i jest dniem zaznaczonym w kalendarzu, natomiast okres tzw. oktawy, czyli 8 dni występujących po samym święcie, przeżywanych jest jako kontynuacja samego dnia świątecznego.

Post znany i praktykowany był już w Starym Testamencie. Zakon Mojżeszowy ustanowił post w "wielki dzień oczyszczenia" (Księga Kapłańska 16,29; Księga Liczb 29,7). W okresach kataklizmów i nieszczęść ogłaszane były kilkudniowe posty, w trakcie których lud powstrzymywał się od pokarmów, w zgrzebnych szatach i z głowami posypanymi popiołem prosił Boga o pomoc i miłosierdzie (Księga Sędziów 20,28; 1 Księga Królewska 7,6: 14, 24: 2 Księga Królewska 12,16) W okresie niewoli babilońskiej Żydzi przestrzegali 4 rodzajów postów.

W Nowym Testamencie Jezus Chrystus oraz apostołowie własnym przykładem potwierdzili wagę i celowość postów (Ewangelia wg św. Łukasza 5,34; 2 Lista do Koryntian. 6, 5; 11, 27; Ewangelia wg św. Mateusza; 4,2; 6,16; 17, 21; Dzieje Apostolskie 13,2).

Poczynając od święta Wprowadzenia Bogurodzicy do Świątyni (21 listopada) rozbrzmiewa śpiew "Chrystus się rodzi - sławcie", wprowadzający w nastrój zbliżającego się święta. Boże Narodzenie poprzedzają dwie przygotowawcze niedziele poświęcone praojcom i ojcom, czyli bogobojnym mężom Starego Testamentu wierzącym w przyjście Mesjasza oraz przodkom Jezusa Chrystusa poczynając od Adama.